• افزایش بیرون‌ریزی آب دهان
• خستگی یا نخوابیدن کودک به دلیل درد لثه
• نخوردن غذا یا پس زدن آن به خاطر درد ناحیه لثه
• برآمدگی و التهاب گاه به گاه
• فرو بردن دست و انگشت در دهان
• خارش ناحیه اطراف دهان که در نتیجه بیرون ریختن بیش از حد آب دهان و حساسیت پوست اتفاق می‌افتد.
• مالیدن گونه یا گوش به دلیل دردی که کودک داخل لثه‌های آسیاب احساس می‌کند.
• ترتیب رویش دندان شیری

معمولاً تا ۱۳ سالگی تمام دندان‌های اصلی در می‌آیند و هر ۲۸ دندان اصلی کودک تکمیل می‌شوند (البته ۴ دندان عقل بین ۱۷ تا ۲۱ سالگی پیدایشان می‌شود). اگر درمورد روند رشد دندان‌های کودکتان نگرانید یا مشکلی مشاهده کرده‌اید، با پزشک او صحبت کنید.

خیر! دلیل اصلی پوسیدگی دندان، باکتری است که پس از متابولیسم مواد قندی خاص، ترکیبات اسیدی تولید می‌کند که این ترکیبات به تدریج باعث حل شدن ساختمان آهکی دندان، نرم شدن، قوام آن و تخریب نسج دندان‌ها شود. قطره آهن نیز به خودی خود باعث پوسیدگی نمی‌شود. شیرین‌کننده‌های این قطره‌ها نیز از نوع سدیم ساخارین است که میکروب‌های پوسیدگی‌زا از آن تغذیه نمی‌کنند بنابراین این قطره‌ها باعث پوسیدگی نمی‌شوند مگر اینکه به صورت ثانویه باعث تخلخل سطحی شده و جذب پلاک میکروبی را افزایش دهند که این امر می‌تواند با رعایت بهداشت دندانها کنترل شود.

درمان فلورايد تراپي به عنوان يك درمان پيشگيري معمولا از زمان همكاري كودك، يعني زماني كه كودك آمادگي نشستن روي يونيت دندانپزشك و دادن اجازه كار به دندانپزشك را دارد (حدودا 4 سالگي و در بعضي موارد زودتر)، توصيه مي شود و تا اتمام نوجواني مي تواند ادامه داشته باشد.

حتي قبل از رويش اولين دندان شيري نياز به تميز كردن لثه ضروري مي‌باشد و مراقبت ها از همان زمان آغاز مي‌گردد. با رويش دندان‌ها اگر كودك همكاري جهت مسواك زدن نداشت با گاز استريل مرطوب لازم است دندان‌ها تميز گردد. كنترل‌هاي لازم توسط دندانپزشك از شروع  رويش دندان‌ها مي‌تواند انجام شود.

خیر! دلیل اصلی پوسیدگی دندان، باکتری است که پس از متابولیسم مواد قندی خاص، ترکیبات اسیدی تولید می‌کند که این ترکیبات به تدریج باعث حل شدن ساختمان آهکی دندان، نرم شدن، قوام آن و تخریب نسج دندان‌ها شود. قطره آهن نیز به خودی خود باعث پوسیدگی نمی‌شود. شیرین‌کننده‌های این قطره‌ها نیز از نوع سدیم ساخارین است که میکروب‌های پوسیدگی‌زا از آن تغذیه نمی‌کنند بنابراین این قطره‌ها باعث پوسیدگی نمی‌شوند مگر اینکه به صورت ثانویه باعث تخلخل سطحی شده و جذب پلاک میکروبی را افزایش دهند که این امر می‌تواند با رعایت بهداشت دندانها کنترل شود.

نکته : دخترها معمولاً زودتر از پسرها دندان درمی آورند.

بین ۶ تا ۱۰ ماهگی

در این بازه زمانی، نوزاد دندان‌های وسطی پایین در می‌آورد. یکی از نشانه های دندان درآوردن نوزاد التهاب و قرمزی لثه است  چون دندان‌ها قرار است از داخل لثه بیرون بیایند. دو دندان وسطی که در پایین قرار دارند، معمولاً از همه زودتر سر می‌زنند و حدوداً همزمان با هم در می‌آیند.

بین ۸ تا ۱۲ ماهگی

در این زمان دندان‌های وسطی که در بالا و جلو قرار دارند سر می‌زنند.

نکته : دندان شیری در ابتدای رشد ناهموار و تیز است و به‌مرور صاف و نرم می‌شود.

بین ۹ تا ۱۳ ماهگی

در این زمان دندان‌هایی که کنار دو دندان وسطی بالا قرار دارند (دندان‌های کناری) بیرون می‌زنند و کودکتان چهار دندان ردیفی در بالا پیدا می‌کند.

نکته: دندان‌ها معمولاً جفتی درمی‌آیند؛ یکی سمت چپ و یکی سمت راست.

بین ۱۰ تا ۱۶ ماهگی

وقتی بین ده تا شانزده ماهگی دندان‌های کناری پایینی هم درمی‌آیند، لبخند کودکتان کامل می‌شود و وقتی می‌خندد هشت دندان دارد.

نکته: دندان‌های شیری بچه‌ها کمی از هم فاصله دارند تا در آینده فضا برای دندان‌های اصلی باقی بماند.

بین ۱۳ تا ۱۹ ماهگی

دندان‌های آسیاب بالایی کودک، یعنی دندان‌هایی که در قسمت عقبی و بالای دهان رشد می‌کنند، در این زمان سر می‌زنند. البته تا زمانی که دندان‌های آسیاب پایینی رشد نکنند، این دندان‌ها به کار نمی‌آیند.

نکته: دندان شیری بچه‌ها سفیدتر و کوچک‌تر از دندان‌های اصلی هستند.

بین ۱۴ تا ۱۸ ماهگی

وقتی بین چهارده تا هیجده ماهگی دندان‌های آسیاب پایینی هم در بیایند، کودکتان دیگر واقعاً می‌تواند غذاها را بجود.

بین ۱۶ تا ۲۲ ماهگی

دندان‌های نیش بالایی که به آن‌ها دندان نوک‌تیز هم می گویند، فاصله بین دندان‌های آسیاب و دندان‌های جلویی را پر می‌کنند.

به دندان های نیش بالایی، گاهی دندان انیاب هم گفته می‌شود.

 بین ۱۷ تا ۲۳ ماهگی

در این زمان دندان‌های نیش پایینی ظاهر می‌شوند.

 ۲۳ تا ۳۱ ماهگی

دندان‌های آسیاب دوم یا آن‌هایی که از همه عقب‌تر قرار دارند، در این مدت‌زمان بیرون می‌زنند و اول از همه پایینی‌ها پیدایشان می‌شوند.

بین ۲۵ تا ۳۳ ماهگی

این دندان‌ها آخرین دندان‌هایی هستند که درمی آیند و به آن ها دندان های آسیاب دوم بالایی گویند. معمولاً تا آخر سه سالگی بیشتر بچه‌ها هر ۲۰ دندانشان در می‌آید و وقتی لبخند می‌زنند، دندان‌هایشان کامل و زیباست.

دندان شیری در کودکان بین ۶ تا ۱۲ سالگی شروع به لق شدن و افتادن می‌کند و دندان‌های اصلی جای آن‌ها را می‌گیرند. این دندان‌ها معمولاً به همان ترتیبی که درآمده‌اند می‌افتند. دندان‌هایی که دیرتر درآمده‌اند معمولاً دیرتر هم لق می‌شوند.

دندان‌های وسطی اولین دندان‌های هستند که می‌افتند (بین ۶ تا ۷ سالگی) و بعد از آن‌ها دندان‌های وسطی کناری هستند (بین ۷ تا ۸ سالگی). سپس نوبت دندان‌های آسیاب است. زمان لق شدن این دندان‌ها در هر کودکی متفاوت است اما معمولاً این اتفاق بین ۹ تا ۱۲ سالگی می افتد. دندان‌های نیش پایینی بین ۹ تا ۱۲ سالگی و دندان‌های نیش بالایی بین ۱۰ تا ۱۲ سالگی شروع به لق شدن و افتادن می‌کنند.

• جابه‌جایی دندان: اگر صدمه وارد شده به دندان کودک خیلی کم و در حد ضرب‌دیدگی باشد، نباید به دندان فشار آورد. غذای کودک باید نرم باشد و از مصرف غذاهای سفت پرهیز شود،‌ زیرا هم باعث ایجاد درد در ناحیه آسیب دیده می‌شود و هم به دندان آسیب‌دیده فشار وارد می کند. در این مواقع بهداشت دندان بیش از پیش باید رعایت شود، زیرا احتمال عفونت وجود دارد. برای جلوگیری از عفونت حتما باید از دهان‌شویه‌های ضدمیکروبی دست‌کم به مدت یک هفته و روزیدو بار استفاده شود. در صورت مشاهده هرگونه تورم، آبسه یا درد حتما باید به دندانپزشک کودکان مراجعه شود.
• شکستگی دندان:شکستگی ممکن است در دندانهای شیری یا دائمی رخ دهد و در بعضی موارد ممکن است کودک هیچ دردی را حس نکند. اما اگر قطعه بزرگی از دندان بشکند، احتمال بروز درد بیشتر می‌شود و قطعه باقی مانده به علت تیز و دندانه‌دار بودن، می‌تواند به لب و زبان آسیب برساند. اگر بقایای دندان شکسته را پیدا کردید، در صورت امکان آنرا در یک لیوان شیریا سرم فیزیولوژیک (Normal Saline) قرار دهید. در بعضی موارد ممکن است دندانپزشک بتواند بقایای دندان را دوباره بچسباند. ترمیم دندان شکسته یا چسباندن قطعه شکسته شده به همراه درمان ریشه (Root Canal) تنها راه درمانی این صدمات در این سن می‌باشد و درمان های قطعی تر نظیر روکش یا لامینیت به سنین بالاتر موکول خواهد شد.
• تغییر رنگ دندان:هر زمان که دندانی آسیب میبیند امکان تغییر رنگ آن وجود دارد. زمانی که بر اثر آسیب وارد شده به دندان، عروق خونی آن پاره می‌شوند، ترکیبات موجود در خون نظیر آهن وارد مجاری ظریف موجود درعاج دندان می‌شوند و می‌توانند موجب تغییر رنگ دندانها به خاکستری، آبی – بنفش، قهوه‌ای و یا حتی سیاه شوند. این تغییر رنگ، عموما دو هفته پس از آسیب وارد شده به دندان رخ می‌دهد و ممکن است پس از قرمز شدن دندانها نیز رخ دهد. اگر چه این فرآیندممکن است تا حدودی برگشت‌پذیر باشد، اما تاج دندان آسیب‌دیده ممکن است برای مدتی نامحدود مقداری از این تغییر رنگ را در خود حفظ کند. اگر دندان کودکتان تیره شد، بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید مراجعه به دندانپزشک کودکان است. اگر همراه با تغییر رنگ دندان علائمی نظیر تورم و عفونت در تصویر رادیوگرافی ظاهر شوند، در این صورت متخصص بسته به شرایط اقدام به کشیدن دندانیا درمان ریشه دندان خواهد کرد. اگر علایمی از عفونت در دندان تیره نباشد و دندانپزشک تشخیص دهد که دندان مذکور موجب آسیب به دندانهای مجاور و لثه‌های آن‌ها نخواهد شد، ممکن است بدون انجام هیچ اقدامی اجازه دهد دندان آسیب دیده در دهان باقی بماند .لازم به ذکر است تغییر رنگ دندانهای شیری در کودکان تا جایی که همراه با عفونت نباشد، نیازی به درمان پالپ دندان (حفره مرکزی زیر عاج دندان حاوی عروق و اعصاب) یا کشیدن دندان ندارد و در بیشتر موارد دندان شیری تغییر رنگ یافته، تا زمان رویش دندانهای دائمی حفظ می‌شود.
• خارج شدن دندان از فک: بیشتر والدین در شرایطی که با خونریزی از دندان و خروج دندان کودک از فک مواجه می‌گردند، مضطرب می‌شوند. با این حال اگر بدانند چه اقداماتی باید انجام دهند، شانس حفظ دندان وجود دارد.

صدمات بعد از خارج شدن دندان در پیش آگهی دندان حیاتی است. جایگذاری فوری، بهترین اقدام در هنگام بروز حادثه است. اگر این امر به هر دلیلی امکان پذیر نباشد، روش دیگر استفاده از یک محلول مناسب برای حفظ و انتقال دندان به نزدیک‌ترین مرکز دندانپزشکی می باشد. هر چه زودتر درمان انجام شود، احتمال ایجاد نتایج مثبت بیشتر خواهد بود. بر طبق تحقیقات اگر دندان تا یک ساعت پس از آسیببه جای خود بازگردد، شانس حفظ دندان به مراتب بیشتر خواهد شد.

قطره آهن حاوی یونی رنگی است که می‌تواند در بزاق حل شود و با رسوب و جذب سطحی روی دندان باعث ایجاد رنگ قهوه‌ای یا سیاه در دندان‌ها شود. بهتر است قطره آهن به وسیله قطره چکان در خلفی‌ترین قسمت زبان چکانده شود تا بلافاصله بلعیده و کمتر با بزاق مخلوط شود. توصیه می‌شود پس از دادن قطره آهن کمی به کودک آب بدهید تا محیط دهان کاملا تمیز شود. در بچه‌های بزرگتر می‌توان قطره آهن را با آبمیوه‌هایی مانند سیب و پرتقال مخلوط کرد و با نی به بچه داد. اصول بهداشت دهان نیز حتما باید رعایت شود. به این ترتیب که پس از خوراندن قطره آهن دندان‌های بچه با گاز مرطوب تمیز شود. همچنین می‌توان با استفاده از مسواک مخصوص شیرخواران دندان‌ها را تمیز کرد. در صورت ایجاد تغییر رنگ در دندانها نیز می‌توان از خمیردندانهای این گروه سنی استفاده کرد ولی به دلیل عدم توانایی کودک در چرخاندن آب در دهان باید خمیردندان توسط گاز مرطوب تمیز شود.

از آنجا که در دوران جنینی هموگلوبین بدن از طریق خون مادر تامین می‌شود و ذخیره آن تا سن 6 ماهگی در بدن کودک باقی می‌ماند پزشکان، زمان لزوم استفاده از قطره آهن را از 6 ماهگی تا 24 ماهگی می‌دانند.

وظیفه اصلی گلبولهای قرمز خون انتقال اکسیژن به بافتهای بدن است زیرا سلولها برای زنده ماندن و انجام فعالیت طبیعی خود نیاز به اکسیژن دارند. آهن در ساختمان بعضی از آنزیمهای مهم نقش دارند ولی بیشترین آهن بدن در هموگلوبین موجود در داخل گلبول قرمز ذخیره می‌شود که وظیفه آن حمل اکسیژن جذب شده از ریه به بافتهاست. بنابر این اولین عارضه کمبود آهن کم خونی و به دنبال آن انتقال نا کافی اکسیژن به بافتهای بدن و عوارض ناشی از آن مانند تنفس سریع برای جبران کمبود اکسیژن، رنگ پریدگی، خستگی مفرط، کاهش ضریب فراگیری و ضریب هوشی، سردرد، ضعف سیستم ایمنی، اختلال های رشدی و … خواهد بود.

درمان فيشور سيلانت جهت جلوگيري از بروز پوسيدگي در دندان‌هاي تازه رويش يافته انجام مي‌شود. در طي اين درمان شيارهاي عميق تاج دندان كه مي‌توانند به محل تجمع مواد غذايي تبديل شده و منجر به پوسيدگي دندان شوند، با مواد مخصوصي پر مي‌شوند. به شرطي كه درمان فيشور سيلانت به درستي انجام شود و ساليانه حداقل دو بار كنترل شود، مشكلي پيش نخواهد آمد و از پوسیدگی دندان چلوگیری می‌کند.

حتي قبل از رويش اولين دندان شيري نياز به تميز كردن لثه ضروري مي‌باشد و مراقبت ها از همان زمان آغاز مي‌گردد. با رويش دندان‌ها اگر كودك همكاري جهت مسواك زدن نداشت با گاز استريل مرطوب لازم است دندان‌ها تميز گردد. كنترل‌هاي لازم توسط دندانپزشك از شروع  رويش دندان‌ها مي‌تواند انجام شود.

1- ترميم هاي دنداني در زمان مناسب انجام شوند.

2- آموزش بهداشت و مسواك حداقل دو بار در روز انجام گيرد.

3- معاينات و كنترل هاي مكرر هر سه ماه يك بار توسط دندانپزشك كودكان انجام پذيرد.

4- فلورايد تراپي به فواصل هر 6 ماه در مطب دندانپزشك انجام شود.

با اين روش هاي پيشگيري مي توان سلامت دندان هاي دائم را كنترل كرد.